Welke boeken gebruiken spiegelschrift?

Norma vroeg: “Vandaag vertelde een leerling van groep 5 me, dat als een boek of tekst niet meer boeit, ze alles gaat omkeren en het dan zo gaat lezen. Dit deed me ogenblikkelijk aan Ieorg Idur denken.
Later vonden we in de schoolbibliotheek ook nog Alice in Spiegelland, waar de titel op de kaft in spiegelbeeld staat geschreven.
Wij vroegen ons af of er meer kinderboeken zijn die van dit foefje gebruik maken…”

Die vraag is niet zo eenvoudig te beantwoorden. Uit mijn hoofd kon ik twee boeken bedenken, en zoeken naar spiegelschrift in het Centraal bestand kinderboeken leverde nog een paar extra titels op.

  • Een groot deel van het manuscript van De torens van februari, van Tonke Dragt, staat in spiegelschrift. (“Naar men zal begrijpen staat voor een lezer hier de tekst van het eerst en derde deel in spiegelschrift.”) Om het de lezer makkelijker te maken zijn deze delen in leesbaar schrift gedrukt.
  • Het oneindige verhaal, van Michael Ende, begint met spiegelschrift.
  • De titel op het omslag van De diamant van opa, van Ceseli Josephus Jitta, staat in spiegelschrift.
  • Op de achterkant van Olivia van Ian Falconer, staan titel en auteur in spiegelschrift.

Daarnaast komt spiegelschrift regelmatig voor in boeken waarin geheimschrift gebruikt wordt, zoals bijvoorbeeld Wie is de dader? van Pronto.

Kennen jullie nog meer boeken waarin spiegelschrift gebruikt wordt? Zet je suggesties hieronder in het commentaar.

UPDATE 10-3-2018: een paar aanvullingen van Corien en Anne:

  • In Sokkenthee en chocola, van Mariken Jongman schrijven twee vriendinnen woorden achterstevoren aan elkaar
  • In De klepel of de klok (Mies Bouhuys, Kinderboekenweekgeschenk 1979) staat op pagina 14 spiegelschrift
  • In Het verdwenen plakboek, van het Schrijverscollectief (Kinderboekenweekgeschenk 1976) wordt bij briefje 26 spiegelschrift gebruikt
  • Ga je mee naar Toejeweetwel, van Joke van Leeuwen, op pagina 224
  • In Harry Potter en de Steen der Wijzen, van J.K. Rowling, wordt de Spiegel van Neregeb genoemd
  • Aan het begin van De misdaadmonsters, van Corien Oranje, staat een briefje in spiegelschrift

Wie debuteerden postuum?

Begin deze maand verscheen bij uitgeverij Gottmer Zo raar, een dichtbundel van Inger Hagerup, met illustraties van Paul René Gauguin. De vertaling is van Bette Westera. Het boek viel me om verschillende redenen op:

  • Inger Hagerup is de moeder van schrijver Klaus Hagerup, die weer de vader is van schrijver Hilde Hagerup
  • Paul René Gauguin is de kleinzoon van kunstenaar Paul Gauguin
  • Het origineel, Så rart, verscheen in Noorwegen al in 1950
  • Inger Hagerup is overleden in 1985 en dit is haar eerste boek dat in het Nederlands vertaald is. Haar debuut in het Nederlandse taalgebied is dus 33 jaar na haar dood. Hetzelfde geldt voor de illustrator: ook voor hem is dit het eerste boek in Nederland, en hij overleed in 1976

Ik vroeg me af: zijn er meer schrijvers van wie lang na hun dood een eerste kinderboek in het Nederlands vertaald werd? Ik vond er een paar. Van sommigen werden wel al eerder boeken voor volwassenen vertaald in het Nederlands. Voor anderen was het echt een debuut.

  • In 2017 verscheen het kinderboek Imagine, met tekst van John Lennon. Die is in 1980 overleden
  • In 2007 verscheen Jan de vliegtuigman, het debuut van Helen Palmer, die in 1967 overleed
  • Van Pablo Neruda, die in 1973 overleed, waren al veel boeken voor volwassenen verschenen, toen in 2014 het kinderboek Ode aan een ster verscheen
  • Van André Hellé verscheen in 2014 De dierentoen. Hij is in 1945 overleden
  • James Joyce overleed in 1941. In 2013 verscheen het kinderboek De katten van Kopenhagen. Er waren natuurlijk al eerder boeken voor volwassenen van hem gepubliceerd
  • Het eerste boek van E.A. Wyke-Smith verscheen in Nederland in 2014: Het wonderbaarlijke Snergenland. Hij overleed in 1935

Wat zijn de grootste boeken van 2017?

De grootste boeken van 2017 zijn maar liefst een halve meter hoog! Het zijn drie boeken uit de reeks Mijn grote boek over… van uitgeverij Ars Scribendi. Daarna is er even een gat. De nummer vier is ‘slechts’ 41 centimeter hoog.

Een van die boeken van 41 centimeter is trouwens Egyptomania. Dat boek is prachtig uitgegeven, met op elke bladzijden verschillende flapjes (al zijn die niet altijd even functioneel) waaronder je dingen kunt ontdekken.

Grote boeken
Groot – groter – grootst

(in het midden Egyptomania, geflankeerd door twee kleinere boeken: De wolven van Currumpaw (32 cm) en Fabeldieren (38 cm)

Dit is de top-14 met grootste boeken uit 2017. Het zijn allemaal min of meer informatieve boeken:

  • Mijn grote boek over vergelijken en meten / Tracey Steffora (Ars Scribendi) 50 cm
  • Mijn grote boek over de seizoenen / Sian Smith (Ars Scribendi) 50 cm
  • Mijn grote boek over mijn vijf zintuigen / Tracey Steffora (Ars Scribendi) 50 cm
  • Mijn reuze zoekboek : dieren / Benjamin Becue (Van Halewyck) 41 cm
  • Egyptomania / Emma Giuliani (Fontaine) 41 cm
  • Mijn reuze zoekboek in de stad / Benjamin Becue (Van Halewyck) 41 cm
  • De stad van Ingela / Ingela P. Arrhenius (Gottmer) 39 cm
  • De grote atlas van de dinosaurussen / Emily Hawkins (Rubinstein) 38 cm
  • Een wereld vol steden / James Brown (Lemniscaat) 38 cm
  • Het heel grote vogelboek / Bibi Dumon Tak (Lannoo) 38 cm
  • Het allermooiste boek over zeedieren / Val Walerczuk (Gottmer) 38 cm
  • Dieren op kleur / Anita Ganeri (Gottmer) 38 cm
  • Het allermooiste boek over dinosauriërs / Rudolf Farkas (Gottmer) 38 cm
  • Fabeldieren / Floortje Zwigtman (Lannoo) 38 cm