Maand: juli 2017

Welke broers schrijven samen boeken?

~ Richard Thiel ~ Plaats een reactie

Aby en Sander Hartog schreven Mag je zeggen wat je vindt? Het zijn broers (en dat vertellen ze in het boek ook). Zijn er nog meer broers die samen een boek hebben geschreven?

Het is zeldzaam. Er zijn wel wat broers die allebei kinderboeken schrijven, maar ze schrijven niet vaak samen een boek:

  • De bekendste schrijvende broers zijn waarschijnlijk Sjoerd en Hans Kuyper. Maar ze schreven nooit samen een boek
  • Ook de broers Niels en Tijl Rood schreven geen boek samen
  • De Engelse broers Marcus en Julian Sedgwick schreven wel samen een boek, maar dat is niet vertaald in het Nederlands

Dus ik denk dat verder de enige schrijvende (en tekenende) broers de Canadese Fan Brothers zijn: Eric en Terry Fan. Samen maakten ze het dromerige prentenboek De tuinman van de nacht. En natuurlijk, van een hele tijd geleden: de Gebroeders Grimm.

Waar kennen we Ton Oosterhuis van?

~ Richard Thiel ~ Plaats een reactie

Vandaag in de Volkskrant: een in memoriam over Ton Oosterhuis (in zijn geheel te lezen voor abonnees, of na registratie). Hij overleed op 11 juni en was een duizendpoot. Hij was onder andere wiskundige, historicus, marktonderzoeker, zanger, en ook kinderboekenschrijver. Maar waar kennen we hem van?

Ik heb zelf drie boeken van hem in de kast staan:

  • Van ridder tot koning : groot verhalenboek over het geslacht Oranje-Nassau (1963)
  • Met en zonder harnas : groot verhalenboek over helden van Europa (1964)
  • Ridders, prinsen en koningen : verhalen over de Oranjes (een herdruk uit 1974 van het eerstgenoemde boek).

Ze staan in de kast vanwege de illustraties: die zijn gemaakt door Tonke Dragt.

In het Volkskrant-artikel staat trouwens (net als op zijn eigen website) dat De wonderbenen van Umberto bekroond werd als het beste kinderboek van het jaar, de voorloper van de Gouden Griffel. Dat klopt niet. Wel is het boek, volgens zijn website, bekroond door de Rotterdamse kinderjury als beste boek van dat jaar.

Welke boeken spelen in de gevangenis?

~ Richard Thiel ~ Plaats een reactie

Ik las De gevangenisfamilie van Perry T. Cook en vroeg me af: zijn er nog meer boeken die zich (gedeeltelijk) afspelen in de gevangenis? Er blijken er aardig wat te zijn. Een selectie:

  • Muren van verraad / Nova Ren Suma
  • Het geheim achter het fornuis / Mathilda Masters
  • Per ongelukt! / Simon van der Geest
  • Uit de schaduw / Rom Molemaker
  • Engelenmoord / Wendy Stroobant
  • De brief van papa / Michael De Cock
  • Schuldig / Amy Efaw
  • Latino King / Bibi Dumon Tak & Castel
  • Achter tralies : Leyla zat twee keer vast / Anne Marie van Cappelle
  • Airman / Eoin Colfer
  • Bad boys for life! / Vrank Post
  • Lieve leugens / Brigitte Van Aken
  • Het engelenhuis / Dirk Bracke
  • Gaten / Louis Sachar
  • Lieve Tracey… Lieve Mandy… / John Marsden

Wie winnen Zilveren Griffels?

~ Richard Thiel ~ Plaats een reactie

Zijn het vooral mannen of vrouwen? Hoe oud zijn ze? Schrijven ze al lang kinderboeken? Waar komen ze vandaan? En verandert het profiel van de Zilveren Griffel-winnaars door de jaren heen? Kjoek zocht het uit.

De Zilveren Griffel wordt uitgereikt sinds 1971. In die 47 jaren kregen 374 personen zo’n Griffel (soms samen, dus het aantal boeken dat een Zilveren Griffel heeft gekregen ligt iets lager. En over een paar maanden wordt één van de Zilveren Griffels van dit jaar een Gouden, dus dan zijn het er nog maar 373).

De gemiddelde winnaar

Gemiddeld winnen mannen net iets meer dan vrouwen: 52 om 48%. Als ze een Zilveren Griffel winnen zijn ze gemiddeld 50 jaar oud, en schrijven ze gemiddeld al 11 jaar kinderboeken. 21% gaat naar debutanten. 55% van alle winnaars komt uit Nederland, 5% uit Vlaanderen en 40% van elders.

Veranderingen door de jaren heen

Is het profiel van de Zilveren Griffel-winnaar al die jaren hetzelfde gebleven? Sommige dingen wel, andere niet. Ik splitste de winnaars op in 4 periodes, een van 11 jaar en 3 van 12 jaar. De man-vrouw-verhouding was in alle periodes ongeveer gelijk, net als de gemiddelde leeftijd.

Er veranderde wel iets in het aantal jaren dat iemand schrijft. In de vroegste periode lag dat op 6 jaar, tegenwoordig is dat 16 jaar. Ook het aantal bekroningen dat naar debutanten ging, nam af: van 31% naar 13%. En het aantal buitenlanders dat de prijs won nam heel sterk af: van 72% naar 19%.

Dat laatste verklaart waarschijnlijk de eerste twee: van buitenlanders wordt niet alles in het Nederlands vertaald, alleen de betere boeken. Dus misschien zijn ze in hun eigen land geen debutant, maar hier wel. Daardoor neemt het aantal debutanten toe, en het aantal jaren sinds het debuut af.

Weetjes

  • De jongste winnaar was Gideon Samson. In 2010 won hij zijn eerste Zilveren Griffel. Hij werd dat jaar 25.
  • De oudste winnaar was Jacqueline van Maarsen. In 2012 was ze 83.
  • De langste periode tussen het debuut en het bekroonde boek was 44 jaar. In 2016 won Imme Dros de Zilveren Griffel voor Tijs en de eenhoorn.
  • In elke periode kregen ongeveer evenveel mensen een Zilveren Griffel. Alleen van 1994 tot en met 2005 waren het er minder.

De cijfers

Totaal

Aantal personen: 374
Mannen: 196
Vrouwen: 178
Gemiddelde leeftijd: 50
Jaren sinds debuut: 11
Debutanten: 77
Nederlanders: 207
Vlamingen: 19
Buitenlanders: 148

1971-1981

Aantal personen: 96
Mannen: 47
Vrouwen: 49
Gemiddelde leeftijd: 47
Jaren sinds debuut: 6
Debutanten: 30
Nederlanders: 27
Vlamingen: 0
Buitenlanders: 69

1982-1993

Aantal personen: 99
Mannen: 58
Vrouwen: 41
Gemiddelde leeftijd: 50
Jaren sinds debuut: 10
Debutanten: 17
Nederlanders: 54
Vlamingen: 0
Buitenlanders: 45

1994-2005

Aantal personen: 79
Mannen: 39
Vrouwen: 40
Gemiddelde leeftijd: 49
Jaren sinds debuut: 10
Debutanten: 17
Nederlanders: 56
Vlamingen: 8
Buitenlanders: 15

2006-2017

Aantal personen: 100
Mannen: 52
Vrouwen: 48
Gemiddelde leeftijd: 53
Jaren sinds debuut: 16
Debutanten: 13
Nederlanders: 70
Vlamingen: 11
Buitenlanders: 19

Welk boek moet Miriam Bruijstens lezen?

~ Richard Thiel ~ Plaats een reactie

Auteur Miriam Bruijstens houdt een zomerwinactie, waarbij je alle boeken die ze ooit geschreven heeft, kunt winnen.

Het enige wat je moet doen om daar kans op te maken, is haar een leestip geven.

Maar dat is best lastig. Hoe beter ik iemand ken, hoe makkelijker het wordt om een tip te geven. Maar wat weet ik over Miriam?

  • Ze houdt van sport, in het bijzonder van skeeleren en schaatsen
  • Haar boeken spelen vaak aan de kust, in de zomer
  • Ze houdt van gedichten
  • De hoofdpersonen van haar boeken heten Tess, Storm en Vlinder

Ik zocht eerst naar boeken over skeeleren en schaatsen, maar vond alleen vrij oude boeken, of boeken over kunstschaatsen. Daarna zocht ik naar boeken over sport, die zich aan de kust afspelen en waarin een Tess, Storm of Vlinder voorkomt. Die vond ik niet.

Wat ik wel vond:

  • Boeken over sport waarin iemand voorkomt die Storm heet
  • Boeken die aan de kust spelen en waarin gesport wordt
  • Boeken die aan de kust, in de zomer spelen en waarin een Tess voorkomt

Uit die boeken maakte ik een keuze. Het werd Mijn bijzonder rare week met Tess, van Anna Woltz. Een grappig, warm, zomers verhaal dat zich afspeelt op Texel, met Tess in een van de hoofdrollen. Hopelijk vindt Miriam het ook leuk!

Was Miep Diekmann de invloedrijkste naoorlogse schrijver?

~ Richard Thiel ~ Plaats een reactie

Ja, ongetwijfeld. Miep Diekmann (die op 9 juli op 92-jarige leeftijd is overleden) heeft vanaf ongeveer 1955 tot tegen het eind van de vorige eeuw haar eigen stempel op de Nederlandse jeugdliteratuur gedrukt.

Haar eerste boeken waren nog vrij conventioneel. Negen jaar na haar debuut in 1947 verscheen De boten van Brakkeput, dat bekroond werd als Kinderboek van het jaar. Vanaf die tijd sneed ze in haar boeken onderwerpen aan die tot die tijd taboe waren in kinderboeken, zoals discriminatie, politiek, verkrachting, zelfmoord en seksualiteit.

Ze was er een voorstander van om kinderen serieus te nemen, en hen in boeken een beeld te geven van de wereld waarin ze opgroeien. En hen daarbij kennis te laten maken met andere culturen, andere gewoontes en andere opvattingen.

Voor haar boeken ontving ze verschillende belangrijke prijzen in binnen- en buitenland, met als hoogtepunt de Staatsprijs voor kinder- en jeugdliteratuur in 1970, voor haar hele oeuvre.

Daarnaast was ze coach van beginnende kinderboekenschrijvers, met name uit de Nederlandse Antillen. Ook met de Tsjechische jeugdliteratuur had ze een speciale band. Ook was ze actief als recensent en vertaler.

Vanavond lees ik Nooit meer een lampion, dat bijna 60 jaar oud is. Omdat het een realistisch jeugdboek is, doet het hier en daar een beetje gedateerd aan, met een vuilnisman die een eigen kar heeft, een orgelman die langs de deuren gaat, bepaalde beroepen die nog in hoog aanzien stonden. Maar het thema van een jongen die zich een buitenstaander voelt is natuurlijk universeel.

Wie kregen de meeste Vlag en Wimpels?

~ Richard Thiel ~ Plaats een reactie

Op 21 juni werden de winnaars van de Griffels, Penselen en Paletten 2017 bekendgemaakt. En de winnaars van de Vlag en Wimpels; deze prijs gaat naar boeken die net geen Griffel of Penseel wonnen. De Vlag en Wimpels zijn al bijna 40 jaar oud: de eerste werden toegekend in 1980. Wie wonnen er in al die jaren de meeste?

Er zijn twee Vlag en Wimpels: voor de tekst en voor de illustraties. Die voor tekst is aan 283 verschillende personen toegekend. 220 personen ontvingen hem een maal. Vier van de mensen die hem dit jaar ontvingen, kregen hem al eerder: Edward van de Vendel, Hans Hagen, Gideon Samson en Marc ter Horst. Edward van de Vendel en Hans Hagen staan zelfs in de top-10: voor Edward van de Vendel was het de zesde, Hans Hagen ontving er eentje minder.

De top:

7x Ted van Lieshout, Bette Westera
6x Joke van Leeuwen, Edward van de Vendel
5x Guus Kuijer, Peter van Gestel, Hans Hagen
4x Cynthia Voigt, Arnold Lobel, Selma Noort, Harm de Jonge, Miep Diekmann, Henri Van Daele

De Vlag en Wimpel voor illustraties is aan 92 verschillende personen uitgereikt. 26 kregen hem meer dan eens. De top:

5x Quentin Blake, Tony Ross, Sylvia Weve
4x Arnold Lobel, Thé Tjong-Khing, Dieter Schubert
3x Rotraut Susanne Berner, Sieb Posthuma, Jean Dulieu, Ingrid Schubert, Wolf Erlbruch

Je kunt de lijstjes natuurlijk ook optellen. Dan ziet de top er zo uit:

8x Arnold Lobel
7x Ted van Lieshout, Bette Westera, Joke van Leeuwen
6x Edward van de Vendel
5x Max Velthuijs, Guus Kuijer, Hans Hagen, Peter van Gestel, Tony Ross, Sylvia Weve, Quentin Blake

Arnold Lobel verdiende zijn Vlag en Wimpels in relatief korte tijd: tussen 1981 en 1986, toen er nog wat kwistiger met deze prijs gestrooid werd.

Welke boeken zijn na 2012 in het Zweeds vertaald?

~ Richard Thiel ~ Plaats een reactie

Joke vroeg: “September 2018 is er in Småland het eerste SmåBUS festival, een boekenfestival met lezingen en workshops voor gepubliceerde kinderboekenschrijvers en illustratoren van verschillende landen.
Sommige deelnemers uit Nederland en België kunnen een travelgrant krijgen, maar enkel indien ze een boek (of meerdere boeken) hebben dat naar het Zweeds is vertaald. Kun jij erachter komen welke Nederlandse en Belgische kinderboeken na 2012 naar het Zweeds vertaald zijn?”

Het Nederlands Letterenfonds heeft een kopje ‘Schrijvers en vertalers‘. Het formulier op die pagina lijkt niet lekker te werken. Maar ze hebben ook een Vertalingendatabase en daarmee kunnen dit soort vragen uitstekend opgelost worden. Kies voor Zelf zoeken, selecteer bij ‘Taal’ Zweeds, bij ‘Jaar’ van 2013 tot 2017, bij ‘Genre’ Kinder- en jeugdliteratuur of Prentenboek of Sprookje. Die zoekacties leveren respectievelijk 10, 5 en 0 titels op. Onder andere van Jef Aerts, Toon Tellegen, Marit Törnqvist en Max Velthuijs.

Het lijkt erop dat de database behoorlijk compleet is. Als je alleen zoekt op Kinder- en jeugdliteratuur, zonder verdere beperking, levert dat bijna 7000 titels op.