Wat gebeurde er in 2020?

Dit is het negentiende kinderboekenjaaroverzicht van Kjoek, met onder andere de winnaars, de opvallende boeken en de doden van 2020.

Uiteraard is 2020 het jaar van het coronavirus. Toch is daar in kinderboeken (nog) weinig van te zien. De Koninklijke Bibliotheek stelde een lijst samen met kinderboeken over corona. Op dit lijst staat maar een boek dat is verschenen bij een reguliere uitgever: Mijn dagen met Niets, van Mireille Geus. En in dat boek komt het woord ‘corona’ niet eens voor.

Een paar boeken van voor 2020 werden herdrukt, met dank aan het virus. Bijvoorbeeld:

  • Alice en het bacteriemysterie / Gwen Lowe ; ill. Sarah Horn ; vertaling Hanneke Majoor (2019, 3e druk 2020)
  • Monsterlijke microben / Marc Van Ranst en Geert Bouckaert (2007, herdruk 2020)

De winnaars

De grote winnaar dit jaar was Uit elkaar, van Bette Westera en Sylvia Weve. Het boek kreeg de Woutertje Pieterse Prijs, de Gouden Griffel, een Zilveren Penseel en de Boekenleeuw. Als het in 2021 ook de Nienke van Hichtum-prijs wint, is het grand slam compleet. Het duo kreeg ook een Zilveren Griffel voor Dit is geen Cobra, en Bette Westera ook nog een Vlag en Wimpel voor de tekst van Hallo Teckel Tom!

Voor het tweede jaar op rij won Yvonne Jagtenberg het Gouden Penseel, dit keer voor Hup, Herman!

Buddy Tegenbosch won de Prijs van de Jonge Jury, met Match. Hij was pas de tweede mannelijke winnaar sinds 1998.

Andere winnaars waren:

  • Boekenpauw: De fantastische vliegwedstrijd / Sebastiaan Van Doninck (tekst van Tjibbe Veldkamp)
  • Prijs van de Nederlandse Kinderjury 6 t/m 9 jaar: De fantastische boomhut van 104 verdiepingen / Andy Griffiths & Terry Denton; vertaling Edward van de Vendel
  • Prijs van de Nederlandse Kinderjury 10 t/m 12 jaar: Vet koel / Jeff Kinney ; vertaling Hanneke Majoor
  • Thea Beckmanprijs: Verboden te vliegen / Martine Letterie

De opvallende boeken

Ik combineerde de lijstjes van recensenten Jaap Friso, Pjotr van Lenteren, Bas Maliepaard en Mirjam Noorduijn tot een top 10 van beste boeken uit 2020. Opvallend is dat ze alle vier hetzelfde boek bovenaan hebben staan.

  • Alfabet / Charlotte Dematons
  • Het verlangen van de prins / Marco Kunst ; ill. Marieke Nelissen
  • Wat is kunst? / Ted van Lieshout
  • Altijd dichtbij / Mark Janssen
  • Ons kasteel aan zee / Lucy Strange ; vertaling Aleid van Eekelen-Benders
  • Gozert / Pieter Koolwijk ; ill. Linde Faas
  • Koningskind / Selma Noort
  • Gloei / Edward van de Vendel ; ill. Floor de Goede
  • Stilte heeft een eigen stem / Ruta Sepetys ; vertaling Aleid van Eekelen-Benders
  • Hele verhalen voor een halve soldaat / Benny Lindelauf ; ill. Ludwig Volbeda

Plus 10 boeken die ik zelf vond opvallen:

  • Avonturen van de dappere ridster / Janneke Schotveld ; ill. Milja Praagman
  • Gloei / Edward van de Vendel ; ill. Floor de Goede
  • Het jaar dat de bijen kwamen / Petra Postert ; vertaling Esther Ottens
  • Liefde is voor losers / Wibke Brueggemann ; vertaling Aimée Warmerdam
  • Meerminnen verdrinken niet / Saskia Maaskant ; ill. Vicky Maaskant
  • Reis naar de maan / John Hare
  • De ridderprinses / Cornelia Funke ; ill. Kerstin Meyer ; vert. Maria van Donkelaar
  • Twee fonkelrode sterren in de blinkend witte sneeuw / Davide Morosinotto ; vertaling Manon Smits en Pieter van der Drift
  • Vis in een boom / Lynda Mullaly Hunt ; vertaling Leny van Grootel
  • Zo vrij als een vogel / Sandy Stark-McGinnis ; vertaling Lydia Meeder

De doden

  • 12 januari: Aart Staartjes
  • 23 januari: Gudrun Pausewang
  • 16 april: Leonie Kooiker
  • 25 april: Per Olov Enquist
  • 30 april: Tom Houtekiet
  • 12 mei: Mischa de Vreede
  • 13 augustus: Corrie Hafkamp
  • 18 september: Sam McBratney
  • 14 oktober: Vanessa Verstappen
  • 1 december: Co de Kloet
  • 3 december: Waldemar Post

De website

Net als voorgaande jaren plaatste ik in 2020 maar af en toe een bericht op Kjoek. Tijdens de Kinderboekenweek maakte ik elke dag een lijst met historische kinderboeken rond een bepaald thema.

Voor mij was het artikel Hoe divers zijn kinderboeken uit 2019? het belangrijkste, omdat er heel veel werk in is gaan zitten. In 2021 komt er een vervolgartikel, waarin ik een vergelijking maak met de kinderboeken uit 2020. Alleen heb ik uit dat jaar aanzienlijk minder boeken gelezen.

Ondanks het beperkt aantal nieuwe artikelen was 2020 het drukste jaar op Kjoek. Dat kwam nog steeds door het blog over het citaat van Pippi Langkous. Ook het vervolgartikel dat ik in 2020 schreef, scoorde goed.

Twee andere populaire artikelen waren quizzen: Welke klassieke kinderboeken zijn dit? en Wie zijn deze personages uit boeken uit 2020? (Je kunt nog tot en met 1 januari insturen!)

Hoe is de plaat uit de Kinderboekenquiz gemaakt?

Je hebt nog tweeëneenhalve dag om je oplossing van de Kjoek Kinderboekenquiz in te sturen. Er zijn inmiddels 6 inzendingen binnengekomen en nagekeken.

Sommige mensen vroegen hoe ik de plaat gemaakt heb, daarom hier een kijkje achter de schermen.

Ik had al langer het idee om een plaat te maken met een heleboel hoofdpersonen uit kinderboeken uit een bepaald jaar. Dus dit jaar scande ik van elk boek dat ik las een plaatje met de hoofdpersoon, of hoofdpersonen. Voor zover dat kon, want in sommige boeken, vooral voor oudere kinderen, staan geen plaatjes. Soms stond het hoofdpersoon dan nog wel op het omslag, dus kon ik dat gebruiken. Maar soms was er gewoon geen afbeelding te vinden.

Uiteindelijk had ik zo’n 160 scans van hoofdpersonen verzameld. Halverwege december ben ik begonnen die te bewerken. Daarbij haalde ik alles rondom de hoofdpersoon weg. Hieronder zie je links hoe de scan eruit ziet, en rechts hoe het plaatje eruitzag na bewerking:

Je ziet dat ik het plaatje wat bijgeknipt heb, zodat alleen een rechthoek met daarin het personage is overgebleven. Het wit wat je in het plaatje rechts ziet, is eigenlijk geen wit: het is doorzichtig, dus als ik een ander plaatje erachter zou zetten, zou je dat personage er gewoon achter zien staan (zoals je op de grote plaat een 0 ziet staan achter deze mevrouw met een fiets). Als je goed kijkt, zie je dat haar stuur en achterspatbord juist niet doorzichtig zijn maar wel wit.

Bij kleurenplaatjes is dat wat lastiger dan bij zwart-witillustraties. Bij sommige zwart-witplaatjes zag je in de scan de achterliggende bladzij er doorheen schemeren, zoals in het plaatje hierboven. Dus daar moest ik ook nog wat poetsen. Alles om het personage heen is doorzichtig, zij zelf is wit.

Al doende merkte ik dat het ene plaatje meer werk nodig heeft dan het andere. Zwart-wit is dus over het algemeen makkelijker dan kleur. En soms was het lastig om de personages uit te knippen, zoals bijvoorbeeld in dit plaatje, dat het dus niet gehaald heeft:

Daardoor kwam ik uiteindelijk op 100 uitgeknipte plaatjes uit. Dat vond ik een mooi aantal. En ik had ook wel genoeg van al dat uitknippen, ook omdat alleen de lastigere plaatjes waren overgebleven.

Samen met de cijfers van 2020 en de tekst rechtsonder zette ik die in 1 grote plaat. Daar was nauwelijks ruimte voor, verschillende personages lagen over elkaar heen, dus daarna moest ik nog een tijd schuiven voordat iedereen een eigen plekje had en goed te zien was.

Wie zijn deze personages uit boeken uit 2020?

Zoals gezegd is de Kjoek Kerstvakantie Kinderboekenquiz dit jaar helemaal anders dan andere jaren. In vorige edities kreeg je elke dag een paar opgaven voorgeschoteld, in een bepaalde categorie. Dit jaar krijg je alles in een keer, in een grote plaat.

Deze plaat is ook beschikbaar als groter plaatje, en als pdf.

Je ziet hier meer dan 120 personages, uit ongeveer 100 boeken (ik ben de tel een beetje kwijt, dus het kunnen er ook 99 of 101 zijn) die in 2020 verschenen. De vraag is natuurlijk: hoe heten deze personages, uit welk boek komen ze, en wie schreef dat boek?

Puntentelling
Per boek krijg je 6 punten voor de naam / de namen – dus ook als het meer personen zijn, krijg je 6 punten voor alle namen samen. Voor de titel van het boek krijg je 3 punten, en voor de naam van de auteur 1 punt. Er zijn dus ongeveer 1000 punten te verdienen.

Natuurlijk kun je nu in het wilde weg gaan gokken en wat titels van boeken uit 2020 gaan noemen. Om dat te voorkomen, levert elk fout antwoord 5 strafpunten op.

Van sommige series verschenen dit jaar meer delen. Als je de naam van het personage wel goed hebt, maar de titel niet, levert dat geen strafpunten op.

Omdat het meestal gaat om illustraties uit boeken, en om hoofdpersonen, kun je waarschijnlijk wel raden dat het grootste deel van de boeken fictie is, en voor de leeftijd tot een jaar of 11.

Insturen
Je hebt tot en met 1 januari 2021 om je oplossingen in te sturen naar richard.thiel@online.nl. Je maakt het mij het makkelijkst door in een regel de naam / de namen te zetten, gevolgd door de titel van het boek, gevolgd door de auteur. Dus bijvoorbeeld:

Tiuri & Piak – De brief voor de koning – Tonke Dragt
Pippi – Pippi Langkous – Astrid Lindgren

Wat kun je winnen?
Meedoen is belangrijker dan winnen en geven is zaliger dan ontvangen. Daarom ziet de prijzenpot er zo uit:

Eerste prijs, voor degene met de meeste punten: Eeuwige roem. En ik maak € 20,20 over naar het goede doel van jouw keuze.
Daarnaast verloot ik onder de andere inzenders, ongeacht het aantal goede antwoorden, de tweede prijs: ik maak € 10,10 over naar het goede doel van jouw keuze.

Stuur vooral ook in als je lang niet alles weet! Ook dit jaar is er veel werk gaan zitten in het maken van deze puzzel en ik vind het fijn om daarvoor wat terug te zien. Als er veel inzendingen zijn, is de kans groter dat ik de quiz nog een keer organiseer. Ik vind het ook prima als je symbolisch 1 antwoord instuurt.

Op 2 januari plaats ik hier de oplossingen, de winnaars zo snel mogelijk daarna, afhankelijk van het aantal inzendingen.

Heel veel succes!

Komt er een Kjoek Kerstvakantie Kwis 2020?

Misschien vraag je je dat af. Misschien ook niet. Zelf twijfelde ik – zoals gewoonlijk – een hele tijd, maar ik ben nu hard aan het werk. Dus de Kjoek Kerstvakantie Kinderboekenkwis komt er weer!

De opzet wordt wel anders. Geen dagelijkse categorieën meer, maar de hele kwis in een keer. Natuurlijk wel weer over de kinderboeken van het afgelopen jaar, en vermoedelijk net zo moeilijk als anders.

Het is heel veel werk, dus ik weet niet precies wanneer ik hem ga publiceren. Ergens vlak voor de kerstdagen, hoop ik. Houd dit blog of mijn social media dus in de gaten!