Recente gebeurtenissen. En toen?

De geschiedenis begint vandaag. Dingen die een seconde geleden gebeurd zijn, zijn eigenlijk al geschiedenis. Historische kinderboeken hoeven daarom niet per se heel lang geleden te spelen. De afgelopen jaren verschenen er verschillende boeken waarin een vrij recente gebeurtenis een rol speelde. Vandaag bespreek ik zes boeken die gaan over een gebeurtenis in deze eeuw.

1 januari 2000: de millenniumbug dreigt computers plat te leggen

In de aanloop naar het nieuwe millennium was er bezorgdheid of computers het op 1 januari 2000 nog wel zouden doen. Er zat een fout in oudere computers, waardoor ze dit jaartal niet aan zouden kunnen en terugspringen naar een veel eerdere datum. Dat zou voor grote problemen kunnen zorgen.

Hoe overleef ik het jaar 2000? van Francine Oomen speelt hierop in. Het is het tweede boek in de Hoe overleef ik… serie. De eerste twee delen gingen over letterlijk overleven; de delen erna werd het steeds meer figuurlijk. Het boek verscheen in 1999 en is dus een voorspelling. Achteraf bleek het allemaal wel mee te vallen.

13 mei 2000: ontploffend vuurwerk verwoest wijk in Enschede

Een enorme ontploffing verwoest een woonwijk in Enschede; 23 mensen komen om. Zeven jaar later verscheen Boem, weg! van Marcel Vaarmeijer.

11 juli 2010: Nederland speelt in de finale op het WK voetbal

Niet één, maar twee recente gebeurtenissen in Overspoeld van Gideon Samson en Julius ’t Hart. Het boek speelt zich af op de dag dat Nederland in de finale speelde, maar kijkt ook terug op de tsunami in de Indische Oceaan van 26 december 2004. Pieter was op die dag in Sri Lanka, waar hij werkte als vrijwilliger. In 2010 houdt deze ramp hem nog steeds bezig.

29 oktober 2012: orkaan Sandy legt New York plat

Emilia is in haar eentje in New York, in Honderd uur nacht van Anna Woltz. Dan vallen stroom, het mobiel netwerk en water weg. Ze moet zich zien te redden en krijgt hulp van andere kinderen. Anna Woltz was zelf in New York toen Sandy daar aan land kwam.

21 december 2012: het einde van de wereld

Omdat de Maya-kalender op deze dag ophield, wisten sommigen zeker dat de wereld zou vergaan. In Zonnestorm van Bianca Mastenbroek gaan drie kinderen hier op verschillende manieren mee om. Het boek verscheen voor 21 december, en is dus ook een voorspelling. We weten nu dat die niet klopte.

21 augustus 2017: een totale zonsverduistering in de Verenigde Staten

Nat ontmoet de kluizenaar Milo, die ongeneeslijk ziek is. Zijn laatste wens is om de totale zonsverduistering te zien. Nat gaat het regelen, in In het spoor van de eclips, van Bronagh Curran.


Hoe overleef ik het jaar 2000? / Francine Oomen 9+ (Van Reemst, 1999; herdruk bij Querido. Illustraties van Annet Schaap)

* Boem, weg! / Marcel Vaarmeijer 10+ (Gottmer, 2007)

Overspoeld / Gideon Samson & Julius ’t Hart 15+ (Querido, 2014)

Honderd uur nacht / Anna Woltz 12+ (Querido, 2014)

Zonnestorm / Bianca Mastenbroek 13+ (De Vier Windstreken 2012)

In het spoor van de eclips / Bronagh Curran 13+ (Gottmer, 2016; vert. uit het Engels: Esther Ottens)

Boeken met een * ervoor zijn alleen nog tweedehands te krijgen. De andere boeken zijn nog wel te koop in de (kinder)boekhandel, soms alleen als e-book.

Dit jaar is het thema van de Kinderboekenweek En toen? Tijdens de hele Kinderboekenweek geef ik daarom tips over kinder- en jeugdboeken die in het verleden spelen. Elke dag staat een bepaald thema of een tijdperk centraal. Daarbij ga ik kriskras door de geschiedenis, en bespreek ik zowel oudere als recente boeken. Voor alle leeftijden, maar vooral voor de wat oudere kinderen, vanaf een jaar of 9.

Ver van huis in de Tweede Wereldoorlog. En toen?

Bij mijn favoriete boeken die in de Tweede Wereldoorlog spelen, zitten verschillende boeken over kinderen die voor een langere periode ergens anders gaan wonen, omdat het thuis te gevaarlijk is geworden.

Eigenlijk vertellen al die boeken meestal een beetje hetzelfde verhaal: de kinderen willen eigenlijk liever bij hun ouders blijven, ze hebben moeite om te wennen aan hun opvangouders en de nieuwe omgeving, ze missen hun ouders. Om uiteindelijk toch hun plekje te vinden.

In de boeken zijn de vluchtelingen met name joodse kinderen en kinderen uit Engelse steden. Van de joodse kinderen zijn de zussen Steffi en Nelli waarschijnlijk de bekendste. De Zweedse Annika Thor schreef vier boeken over de Oostenrijkse zusjes, die in 1939 aankomen in Zweden, waar ze op een ruig eiland bij Gothenburg ondergebracht worden. Vooral Steffi, de oudste, heeft het daar moeilijk mee. Het eenvoudige leven op het eiland verschilt enorm van het leven in het mondaine Wenen.

Wat ook niet helpt, is dat de zussen ondergebracht worden in twee verschillende huizen. Nelli komt in een gezin met jonge kinderen, Steffi bij een strenge, zwijgzame vrouw met wie ze vaak alleen is, omdat de man visser is en vaak op zee. Steffi heeft moeite om aansluiting te vinden bij haar leeftijdgenoten, en ze maakt zich zorgen over hoe het gaat met haar ouders.

De vier boeken omspannen de hele Tweede Wereldoorlog. In die tijd groeien de meisjes uit tot jongvolwassenen. In Zweden is de oorlog meestal ver weg, waardoor de boeken het vooral moeten hebben van de innerlijke groei van de personages.

Ook in Liverpool Street van de Duitse Anne Voorhoeve wil het gezin van de joodse Ziska weg uit nazi-Duitsland. Maar alleen Ziska kan mee met een kindertransport naar Engeland. Ze wordt ondergebracht in een joods gezin in Londen. Omdat haar ouders geen belijdende joden zijn, is ook dat erg wennen voor Ziska. Uiteindelijk raakt ze toch gehecht aan haar pleegmoeder, maar ze vindt het heel moeilijk om te kiezen tussen haar echte moeder en haar pleegmoeder. Dat zorgt voor talrijke ontroerende momenten.

Bijzonder is dat een ander boek van Anne Voorhoeve, Nanking Road, een alternatieve geschiedenis vertelt: in dat boek lukt het Ziska’s gezin wel om samen te vluchten, en ze belanden in Shanghai. Ook mooi, net zo dik, maar niet zo ijzersterk als het eerste boek.

En dan zijn er de kinderen die vanuit Engelse steden naar het platteland of zelfs naar het buitenland gestuurd werden tijdens de Duitse bombardementen aan het begin van de oorlog.

Een oudje in het genre is Carry’s kleine oorlog, van Nina Bawden. Dat boek is gebaseerd op de ervaringen van de auteur, die in de oorlog bij verschillende gastgezinnen in Wales verbleef. In het boek gaat het vooral over de dingen die de hoofdpersoon Carry in Wales meemaakte, en minder over de oorlog.

Norah en Gavin komen in De hemel valt van Kit Pearson vanuit Engeland zelfs helemaal in Canada terecht.

Recenter zijn de boeken van Kimberly Brubaker Bradley over Ada en haar broertje Jamie. Waar de meeste andere kinderen moeite hebben om hun ouders achter te laten, is dat niet zo bij Ada. Ze heeft een klompvoet en is daardoor haar hele leven door haar moeder mishandeld en weggestopt. Op het platteland gaat Susan heel anders met haar om, en Ada moet erg wennen aan allerlei nieuwe emoties.

Het tweede deel gaat verder waar het eerste deel ophoudt.


* 1939 – 1940 Een eiland in zee / Annika Thor 11+ (Lemniscaat, 2000; vert. uit het Zweeds Emmy Weehuizen-Deelder)
* 1940 – 1941 De lelievijver / Annika Thor 11+ (Lemniscaat, 2001; vert. uit het Zweeds Emmy Weehuizen-Deelder)
* 1943 De donkere diepte / Annika Thor 12+ (Lemniscaat, 2002; vert. uit het Zweeds Emmy Weehuizen-Deelder)
* 1945 Op open water / Annika Thor 12+ (Lemniscaat, 2002; vert. uit het Zweeds Emmy Weehuizen-Deelder)

1938 – 1945 Liverpool Street / Anne Voorhoeve 15+ (Callenbach, Davidsfonds Infodok, 2010; vert. uit het Duits: Hilke Makkink)
1938 – 1946 Nanking Road / Anne Voorhoeve 15+ (Callenbach, 2015; vert. uit het Duits: Hilke Makkink)

* 1940 Carry’s kleine oorlog / Nina Bawden 10+ (Querido, 1980; vert. uit het Engels: Maydo van Marwijk Kooy)

* 1940 De hemel valt / Kit Pearson 10+ (Jenny de Jonge, 1991; vert. uit het Engels: Nicolette Hoekmeijer; ill. Patsy Backx)

1939 – 1940 De oorlog die mijn leven redde / Kimberly Brubaker Bradley 9+ (Callenbach, 2017; vert. uit het Engels: Ernst Bergboer)
1940 – 1943 De oorlog die ik eindelijk won / Kimberly Brubaker Bradley 9+ (KokBoekencentrum, 2010; vert. uit het Engels: Ernst Bergboer)

Boeken met een * ervoor zijn alleen nog tweedehands te krijgen. De andere boeken zijn nog wel te koop in de (kinder)boekhandel, soms alleen als e-book.

Vandaag begint de Kinderboekenweek. Dit jaar is het thema En toen? Tijdens de hele Kinderboekenweek geef ik daarom tips over kinder- en jeugdboeken die in het verleden spelen. Elke dag staat een bepaald thema of een tijdperk centraal. Daarbij ga ik kriskras door de geschiedenis, en bespreek ik zowel oudere als recente boeken. Voor alle leeftijden, maar vooral voor de wat oudere kinderen, vanaf een jaar of 9.

Hoeveel kinderboeken staan er in de Bestseller 60?

Er staan deze week (midden in de Kinderboekenweek) 30 kinderboeken in de Bestseller 60, met als hoogstgenoteerde Knikkeruil, het Kinderboekenweekprentenboek. 13 boeken gaan – min of meer – over griezelen, het thema van de Kinderboekenweek. De Gouden Griffel-winnaar, Naar het noorden, staat op plaats 18. Hoe was dat in vorige jaren?

In dit overzicht staan steeds het jaar, het aantal kinderboeken in de Bestseller 60, het aantal kinderboeken dat met het thema te maken heeft, de plek van het hoogstgenoteerde kinderboeken (altijd het Kinderboekenweekprentenboek), het thema, het Gouden Griffel-boek en de plek waarop dat boek stond:

  • 2017, week 41: 30 – 13 – 2 – griezelen – Naar het noorden – 18
  • 2016, week 41: 31 – 12 – 2 – grootouders – Gips – 15
  • 2015, week 42: 26 – 5 – 1 – wetenschap – Doodgewoon – 11
  • 2014, week 41: 26 – 9 – 1 – feest – Het raadsel van alles wat leeft – 3
  • 2013, week 41: 25 – 6 – 1 – sport – Spinder – 7
  • 2012, week 41: 29 – 6 – 3 – hallo wereld – Winterdieren – 10
  • 2011, week 41: 24 – 7 – 1 – superhelden – Dissus – 7
  • 2010, week 41: 28 – 5 – 1 – beeldtaal – Voordat jij er was – 15
  • 2009, week 42: 27 – 8 – 1 – eten – Het geheim van de keel van de nachtegaal – 33
  • 2008, week 41: 29 – 10 – 2 – poëzie – Kinderen van Amsterdam – 8
  • 2007, week 41: 17 – 8 – 1 – geheimen – Een kleine kans – 36

Conclusies
Dit jaar staan er iets meer kinderboeken in de lijst dan normaal tijdens de kinderboekenweek. Relatief veel boeken in de lijst gaan over het thema van de kinderboekenweek. Het Kinderboekenweekprentenboek staat niet op 1 (daar staat Dan Brown) en de Gouden Griffel-winnaar staat iets lager dan gemiddeld.

Wat was er te doen op het Kinderboekenweekfeest in Rotterdam?

Heel veel! Het feest vond plaats in de Centrale Bibliotheek en op 4 verdiepingen was er van alles te doen. Alles was mooi aangekleed in het griezelthema en het was lekker druk.

Er waren schrijvers en illustratoren en er waren ontzettend veel activiteiten: een voorleesbed, knutselen, een escaperoom, signeren, griezelfilmmuziek maken, tekenen, workshops, schrijversoptredens, signeersessies… En nog veel meer!

Zelf ging ik naar een sessie met Ingrid & Dieter Schubert, die een verhaal vertelden en daarna een tekening maakten met de griezels die de kinderen vanuit het publiek hen toeriepen. En naar Tjibbe Veldkamp, die drie prentenboeken voorlas: Temmer Tom, Kom uit die kraan! en 22 wezen. Ik kocht vier boeken en liet ze signeren door Mark Janssen en Marco Kunst. Ik had een Kinderboekenweekgeschenk van een aantal jaren geleden bij me en liet dat signeren door Tjibbe Veldkamp.

Na afloop gingen we naar Donner, waar Firma Schotveld & Schaap optrad. Die liet ik ook een Kinderboekenweekgeschenk signeren. En ik liep er Marlies Verhelst tegen het lijf.

Slijmmonster
(meer foto’s op de Facebookpagina van Kjoek).

Welk boek zal ik kopen tijdens de Kinderboekenweek?

Van 4 tot en met 15 oktober is het Kinderboekenweek. Een mooie gelegenheid om een kinderboek te kopen. Of twee. Of drie. Want bij aankoop van minstens € 10 aan kinderboeken krijg je ‘Kattensoep’ van Janneke Schotveld cadeau.

Weet je nog niet welk boek je wilt gaan kopen? Hieronder zet ik wat boeken op een rijtje. Allemaal uit 2016, en allemaal zijn ze getipt, genomineerd of stonden ze op een lijst. Per leeftijd noem ik 3 boeken (behalve bij 14, want daar waren er maar 2).

Wil je nog meer tips? Ik maakte vandaag ook al een lijstje met mooie boeken uit 2017, en een lijstje met de 13 allergriezeligste kinderboeken.

Vanaf 2 jaar

  • Ha… een wipwap! / Susanne Strasser Leespluim van de maand augustus 2017
  • Mmm… een taart! / Susanne Strasser Leespluim van de maand september 2016
  • Steen voor steen / Giuliano Ferri Leespluim van de maand maart 2017

Vanaf 3 jaar

  • Aap Beer Zebra / Henriette Boerendans & Bette Westera nominatie Woutertje Pieterse prijs 2017
  • Circusnacht / Mattias De Leeuw Gulden Palet 2017 & Nominatielijst Kinder- en Jeugdjury Vlaanderen 0 t/m 6 jaar 2018
  • Suzie Ruzie in het diepe / Jaap Robben & Benjamin Leroy Nominatielijst Kinder- en Jeugdjury Vlaanderen 0 t/m 6 jaar 2018

Vanaf 4 jaar

  • Evert-Jan, een poepvlieg met smetvrees / Pépé Smit Leespluim van de maand augustus 2016
  • Niets liever dan jij / Erik van Os, Elle van Lieshout & Marije Tolman Vlag en Wimpel (tekst) 2017 & Nominatielijst Kinder- en Jeugdjury Vlaanderen 0 t/m 6 jaar 2018 &  Leespluim van de maand januari 2017
  • Tangramkat / Martijn van der Linden & Maranke Rinck Gouden Penseel 2017 & Zilveren Griffel 2017 

Vanaf 5 jaar

  • Een vriendje voor altijd / Oliver Jeffers & Eoin Colfer Nominatielijst Kinder- en Jeugdjury Vlaanderen 6 t/m 8 jaar 2018 & Vlag en Wimpel (tekst) 2017
  • Siens hemel / Bibi Dumon Tak & Annemarie van Haeringen Zilveren Griffel 2017 & Leespluim van de maand oktober 2016
  • Victor : een paar dagen uit mijn bijzonder interessante leven / Catherina Valckx & Nicolas Hubesch Nominatie Boekenleeuw 2016

Vanaf 6 jaar

  • Ergens / Joke van Leeuwen Nominatielijst Kinder- en Jeugdjury Vlaanderen 8 t/m 10 jaar 2018
  • Knekelstad / Jean-Luc Fromental & Joëlle Jolivet Kerntitel Kinderboekenweek 2017
  • Uilskuiken en Takkeling / Ariane Sonck, Raf Walschaerts & Sabien Clement Nominatielijst Kinder- en Jeugdjury Vlaanderen 6 t/m 8 jaar 2018

Vanaf 7 jaar

  • Bobbi Bolhuis, redder in nood / Kate DiCamillo & Loes Riphagen Nominatielijst Kinder- en Jeugdjury Vlaanderen 6 t/m 8 jaar 2018
  • MaanMysterie / Paul van Loon Tip van de Nederlandse Kinderjury 6 t/m 9 jaar 2017
  • Stella / Gerda Dendooven Woutertje Pieterse prijs 2017

Vanaf 8 jaar

  • Armstrong : de avontuurlijke reis van een muis naar de maan / Torben Kuhlmann Nominatielijst Kinder- en Jeugdjury Vlaanderen 8 t/m 10 jaar 2018
  • De oma van de oma van mijn oma : hoe het leven vroeger was / Marc ter Horst & Eliane Gerrits Vlag en Wimpel (tekst) 2017
  • Kinderen met een ster / Martine Letterie & Rick de Haas Zilveren Griffel 2017

Vanaf 9 jaar

  • De ongelooflijke avonturen van Merel Jansen / Will Mabbit & Ross Collins Kerntitel Kinderboekenweek 2017
  • Dummie de mummie en de smaragd van de Nijl / Tosca Menten & Elly Hees Tip van de Nederlandse Kinderjury 10 t/m 12 jaar 2017
  • Ollie en het kronkeldier Nominatielijst / Wilma Geldof & Marieke Nelissen Nominatielijst Kinder- en Jeugdjury Vlaanderen 8 t/m 10 jaar 2018

Vanaf 10 jaar

  • De (niet zo) rampzalige avonturen van Herre / Marte Jongbloed & Iris Boter Tip van de Nederlandse Kinderjury 6 t/m 9 jaar 2017 & Pluim van de Senaat van de Nederlandse Kinderjury 6 t/m 9 jaar 2017
  • Keverjongen / M.G. Leonard Nominatielijst Kinder- en Jeugdjury Vlaanderen 10 t/m 12 jaar 2018
  • Naar het noorden / Koos Meinderts Gouden Griffel 2017

Vanaf 11 jaar

  • Alaska / Anna Woltz Zilveren Griffel 2017 & Nominatielijst Kinder- en Jeugdjury Vlaanderen 10 t/m 12 jaar 2018
  • Cyberboy / Tanja de Jonge Kerntitel Jonge Jury 2017
  • Waarom zijn er zoveel blote mensen in de kunst? & andere levensbelangrijke vragen over kunst / Susie Hodge Vlag en Wimpel (tekst) 2017

Vanaf 12 jaar

  • Eilanddagen / Gideon Samson Vlag en Wimpel (tekst) 2017 & Nominatielijst Kinder- en Jeugdjury Vlaanderen 12 t/m 14 jaar 2018
  • Hoe Tortot zijn vissenhart verloor / Benny Lindelauf & Ludwig Volbeda Gouden Lijst (Nederlandstalig) 2017 & Nominatie Boekenpauw 2016 & nominatie Woutertje Pieterse prijs 2017 & Nominatielijst Kinder- en Jeugdjury Vlaanderen 14 jaar en ouder 2018
  • Suzy en de kwallen / Ali Benjamin Gouden Lijst (vertaald) 2017 & Nominatielijst Kinder- en Jeugdjury Vlaanderen 12 t/m 14 jaar 2018

Vanaf 13 jaar

  • Anders / Andreas Steinhöfel Nominatielijst Kinder- en Jeugdjury Vlaanderen 14 jaar en ouder 2018
  • Nelle, blankgoud / Marc de Bel Nominatielijst Kinder- en Jeugdjury Vlaanderen 12 t/m 14 jaar 2018
  • Weg / Jowi Schmitz Dioraphte Literatour Prijs (Nederlandstalig) 2017

Vanaf 14 jaar

  • Als de bergen huilen / Gerda van Erkel Genomineerde Gouden Lijst (Nederlandstalig) 2017 & Nominatielijst Kinder- en Jeugdjury Vlaanderen 14 jaar en ouder 2018
  • Vals nest / Beatrijs Peeters Nominatielijst Kinder- en Jeugdjury Vlaanderen 14 jaar en ouder 2018

Vanaf 15 jaar

  • Door het vuur / Jenny Valentine Genomineerde Dioraphte Literatour Prijs 2017
  • Een : twee levens, twee zussen, één keuze / Sarah Crossan Grote Jongerenliteratuur Prijs (vertaald) 2017 & Nominatielijst Kinder- en Jeugdjury Vlaanderen 14 jaar en ouder 2018
  • Zout van de zee / Ruta Sepetys Carnegie Medal 2017 & Nominatielijst Kinder- en Jeugdjury Vlaanderen 14 jaar en ouder 2018

Wat zijn de 13 allergriezeligste kinderboeken?

Morgen begint de Kinderboekenweek. Het thema is ‘Gruwelijk eng!’ Daarom zocht ik de 13 allerengste kinderboeken bij elkaar. Voor allerlei leeftijden, oud en nieuw door elkaar.

In de boeken voor jongere kinderen komen wel griezels voor, maar die zijn dan nog aardig, of grappig. Later worden ze grimmiger.

De lijst is een beetje gebaseerd op wat ik zelf eng vind. Griezels als vampiers, zombies en weerwolven doen me niet zo veel. Ik houd meer van subtiele engheid. Van dingen die je net niet kunt zien of dingen die in je hoofd kruipen.

Dit zijn ze, op chronologische volgorde, van nieuw naar oud. De boeken met een * zijn niet in de reguliere boekhandel te koop, maar mogelijk nog wel te vinden in de bibliotheek of in tweedehandsboekwinkels.

Spuitende slagaders & overstromende oceanen / Jesse Goossens & Linde Faas (Lemniscaat, 2017; 9+)
Geen griezelboek zoals de andere boeken in deze lijst, maar vooral in het eerste deel, over kleine rampen, werd ik af en toe niet goed doordat ik de diverse botbreuken en bloedingen levendig voor me zag.

De schreeuwende wenteltrap / Jonathan Stroud (Luitingh-Sijthoff, 2015; 12+)
Het eerste deel van de serie Lockwood & Co, over een groep kinderen die geesten bestrijden. Spannend en beklemmend.

Zielen / Stephenie Meyer (Boekerij, 2009; 15+)
Uiteraard komen we Stephenie Meyer nog een keer tegen. Dit boek is geen echt griezelboek. Maar het idee van buitenaardse wezens die zich in je geest nestelen en je helemaal overnemen, vind ik veel enger dan een spook of een vampier.

Twilight / Stephenie Meyer (Van Goor, 2006; 15+)
Misschien eerder een romantisch verhaal over twee heel verschillende personages dan een griezelverhaal. Maar met dit boek en de delen die erop volgden, startte Stephenie Meyer een trend van liefdesverhalen met griezels.

Coraline * / Neil Gaiman (Luitingh-Sijthoff, 2003; 10+)
Bevat alle ingrediënten voor een eng boek: een oud huis, een geheimzinnige deur, een zwarte kat, een andere wereld. Het mooie is dat die andere wereld heel erg lijkt op de wereld van Coraline, maar op een subtiele manier anders is.

Dolfje Weerwolfje / Paul van Loon (Leopold, 1997; 7+)
Dit jaar verscheen het achttiende deel uit de serie. Dolfje is dus een weerwolf, maar met een hoog aaibaarheidsgehalte, waardoor het nooit echt heel eng wordt. Prima geschikt voor jongere kinderen.

De Griezelbus 1 / Paul van Loon (Leopold, 1991; 10+)
De serie bestaat uit 7 (of eigenlijk 8) delen en verscheen dit jaar in een nieuw jasje (met deel 4 1/2 in plaats van 0). Met deze serie maakte Paul van Loon de tegelijk griezelige en grappige boeken populair in Nederland en Vlaanderen.

Bot en Botje / Janet & Allan Ahlberg (Ploegsma, 1987; 5+)
Voor kleuters, dus vooral grappig en nauwelijks griezelig. Al zijn de hoofdpersonen natuurlijk wel skeletten. Dit jaar opnieuw uitgebracht.

De Griezels / Roald Dahl (De Fontein, 1981; 8+)
Gaat in de richting van de 60e druk. Vreselijke, vieze en gemene hoofdpersonen, die hun verdiende loon krijgen. Ook erg grappig.

Het spookhuis * / Jan Pienkowski (Ploegsma, 1980; 6+)
Nauwelijks tekst, maar spectaculair mooie pop-ups. De griezels groeien een heel eind het boek uit.

Water is gevaarlijk * / Tonke Dragt (Leopold, 1977; 12+)
Niet de hele bundel, maar alleen het verhaal Water en wilgen van Algernon Blackwood (p. 174-192). In haar inleiding zegt Tonke Dragt: ‘Je zou het een “spookverhaal” zonder spoken kunnen noemen; ondanks dat een van de griezeligste die ik ken.’ Daar sluit ik me helemaal bij aan – ik heb het verhaal een keer gelezen en daarna durfde ik niet meer.

De vloek van Woestewolf / Paul Biegel (Lemniscaat, 1974; 10+)
Oorspronkelijk een tv-serie. Ik was 9 toen die op televisie kwam. Ik vond de serie zo eng dat ik na de eerste afleveringen niet meer durfde te kijken. Later durfde ik het boek toch wel te lezen; het viel mee.

Meester van de zwarte molen (Krabat) / Otfried Preussler (Lemniscaat, 1972; 12+)
Een klassieker. Bijna een halve eeuw oud, maar nog steeds leesbaar. Spannend, subtiel, eng en tegelijk erg menselijk.

Het ABC van de KBW 2014

Wat is de Kinderboekenweek eigenlijk precies? Een uitleg in 26 lemma’s.

Aandacht

De Kinderboekenweek is een extreem succesvolle campagne. Vrijwel iedereen kent de Kinderboekenweek. Bij de start van de Kinderboekenweek is er altijd veel aandacht in de media. Uit een onderzoek in 2010 bleek dat de Kinderboekenweek een van de sterkste merken in de boekenbranche is, na Bol.com.

Bestseller 60

Lijst met de meest verkochte boeken in Nederland van de afgelopen week. Verschijnt iedere week op woensdag. Meestal is maar een klein deel van de boeken in de lijst een kinderboek. Maar op de tweede woensdag van de Kinderboekenweek staan er ruim twintig kinderboeken in. Het prentenboek van de Kinderboekenweek staat dan op nummer 1. Alvast gefeliciteerd, Marit Törnqvist!

Link: Bestseller 60

Zie ook: CPNB

Bond tegen vloeken

Ook de Bond tegen vloeken pikt een graantje mee van de aandacht voor de Kinderboekenweek. Ieder jaar verschijnt tijdens de Kinderboekenweek een bericht dat de Bond de bekroonde boeken heeft onderzocht en in sommige boeken grof taalgebruik aantrof. De meeste reacties op dat bericht zijn schamper, of bevatten grof taalgebruik.

Link: Bond tegen vloeken

Zie ook: Christelijke kinderboeken

Christelijke kinderboeken

Vroeger waren kinderboeken en de christelijke kinderboeken volkomen aparte werelden. Tegenwoordig zijn sommige christelijke kinderboeken totaal niet meer te onderscheiden van ‘gewone’ kinderboeken en komen ‘gewone’ schrijvers ook op christelijke basisscholen (al krijgen ze daar soms wel gebruiksaanwijzingen bij).

Misschien dat de Christelijke Kinderboekenmaand daarom ooit nog eens op zal gaan in de Kinderboekenweek

Link: Christelijke kinderboeken

CPNB

Stichting Collectieve Propaganda van het Nederlandse Boek. Organiseert al zestig jaar de Kinderboekenweek.

‘Collectieve Propaganda’ klinkt erg communistisch, maar het is gewoon een Nederlandse organisatie die het lezen en kopen van boeken wil stimuleren. Eerder kapitalistisch dus: zoveel mogelijk boeken verkopen. Maar het CPNB doet het voor het goede doel: lezen bevorderen

Ook de Bestseller 60 is van de CPNB.

Link: CPNB

Feest!

Het thema van de Kinderboekenweek 2014. Ook de titel van een single en album van Kinderen voor Kinderen.

Gouden Griffel

De winnaar van de Gouden Griffel wordt bekendgemaakt tijdens het Kinderboekenbal. Een Gouden Griffel is prima voor de verkoop: het winnende boek staat een week later in de Bestseller 60.

Bij de bookmakers (niet te verwarren met boekmakers) is Het raadsel van alles wat leeft en de stinksokken van Jos Grootjes uit Driel van Jan Paul Schutten de favoriet. Maar misschien heeft hij de bookmakers wel omgekocht.

Harm de Jonge

Schrijver van het Kinderboekenweekgeschenk, Zestig spiegels.

Link: Harm de Jonge

Jeugdboekenweek

Het Vlaamse equivalent van de Nederlandse Kinderboekenweek. Wordt elk jaar in maart gehouden. Duurt twee weken.

Link: Jeugdboekenweek

Zie ook: Week

Kinderboekenbal

De Kinderboekenweek wordt geopend met het Kinderboekenbal, op de dinsdagavond voordat de week officieel begint. Dit jaar vindt het bal plaats in het Spoorwegmuseum in Utrecht. Tijdens het Kinderboekenbal wordt bekend wie de Gouden Griffel wint.

Het bal is een feest voor kinderen, schrijvers, illustratoren, redacteuren, uitgevers, bibliothecarissen en boekverkopers. Om half 11 is het feest voor de kinderen voorbij en kunnen de volwassenen zich gaan misdragen.

Zie ook: Ziek

Kinderboekenmaand

Dit jaar is het de twintigste keer dat de Christelijke Kinderboekenmaand plaatsvindt. Deze maand overlapt altijd met de Kinderboekenweek en het thema lijkt meestal verdacht veel op het thema van de Kinderboekenweek. Dit jaar is het thema In de wolken. Net als de Kinderboekenweek heeft de Kinderboekenmaand actieboeken. Die zijn niet gratis, maar wel goedkoop.

Link: Christelijke kinderboekenmaand

Zie ook: Christelijke kinderboeken

Kinderboekenmarkt

Traditionele afsluiting van de Kinderboekenweek in Den Haag. Wordt dit jaar voor de 38e keer gehouden. Een aantal jaren geleden kwamen zo ongeveer alle populaire schrijvers naar de markt en stonden er lange rijen voor de kraampjes van Jacques Vriens, Francine Oomen, Paul van Loon en Carry Slee. Tegenwoordig laten veel schrijvers en illustratoren de markt links liggen. Maar met een line up met onder andere Dolf Verroen, Karel Eykman en Kevin Brooks is de Kinderboekenmarkt dit jaar weer zeer de moeite van het bezoeken waard.

Link: Kinderboekenmarkt

Kinderboekenweek

Jaarlijks evenement waarin kinderboeken centraal staan. Wordt voornamelijk gehouden in de 3 B’s: basisscholen, bibliotheken en boekwinkels.

Link: Kinderboekenweek

Kinderboekenweekgeschenk

Boek voor kinderen van een jaar of 9. Tijdens de Kinderboekenweek 2014 is het boek gratis bij aankoop van 10 Euro aan kinderboeken. Er worden honderdduizenden exemplaren van het boek gedrukt, dus na de Kinderboekenweek kun je het op rommelmarkten voor 50 cent of een Euro kopen.

Soms heeft het geschenk een relatie met het thema, soms niet.

Het geschenk wordt dit jaar geschreven door Harm de Jonge.

Kinderboekwinkels

Leuke winkels waar enthousiaste boekverkopers deskundig advies geven over kinderboeken. Ze weten precies welk boek goed is voor welk kind. Het is altijd leuk om met kinderen een uurtje naar een kinderboekwinkel te gaan en te neuzen, bladeren, kijken en lezen.

Koop je kinderboeken in een kinderboekwinkel! Zo zorg je dat ze blijven bestaan en je gebruik kunt blijven maken van de adviezen.

Link: Kinderboekwinkels

Zie ook: Tips

Kinderen voor Kinderen

Sinds 2012 brengt Kinderen voor Kinderen een single en een album uit die samenhangen met het thema van de Kinderboekenweek. In 2014 heten zowel de single als het album Feest! De tekst van de single is geschreven door Manon Sikkel en Tjeerd Oosterhuis.

Links: Kinderen voor Kinderen | Officiële videoclip Feest!

Marit Törnqvist

Schrijver en illustrator van het prentenboek van de Kinderboekenweek, Fabians feest.

Link: Marit Törnqvist

Martijn van der Linden

Illustrator van het Kinderboekenweekgeschenk, Zestig spiegels.

Link: Martijn van der Linden

NS

Nederlandse Spoorwegen, vervoert veel lezende mensen. Sponsor van de Kinderboekenweek. Bij het Kinderboekenweekgeschenk krijg je dit jaar ook een Spoorspel cadeau. NS was al eerder sponsor, van 2001 tot en met 2009.

Link: NS Tijd voor lezen

Prentenboek

Het prentenboek van de Kinderboekenweek wordt in een grote oplage gedrukt en kost niet zo veel. Vroeger had het prentenboek een klein formaat, sinds 2009 is het boek van royaal formaat. In het prentenboek stond altijd de zin ‘Dankzij je boekverkoper kost dit mooie boekje niet zoveel.’ Vanaf 2009 is ‘boekje’ vervangen door ‘boek’.

Soms heeft het prentenboek een relatie met het thema, soms niet. Dit jaar wel. De titel van het boek van Marit Törnqvist is Fabians feest. Het kost € 6,95 en er is ook een app van.

SSS

Webshop waar je een kinderboekenschrijver of -illustrator kunt bestellen. Dat kost een paar honderd Euro, maar dan heb je ook wat. Het aantal schrijvers en illustratoren is beperkt, dus als je eind september gaat shoppen voor een bezoek tijdens de Kinderboekenweek, zijn ze waarschijnlijk allemaal uitverkocht.

Link: Stichting SSS

Thema

Sinds 1962 heeft de Kinderboekenweek een thema. De eerste jaren was dat nog de titel van het Kinderboekenweekboek. Dit jaar is het thema Feest!

De laatste jaren verschijnt in de aanloop naar de Kinderboekenweek een stroom aan boeken die in het thema passen. Daarmee hopen de schrijvers en uitgevers mee te liften op het succes van de Kinderboekenweek.

Tijdens de Kinderboekenweek zijn er veel activiteiten rond het thema. In 2014 bijvoorbeeld theatervoorstellingen, smulfeesten, knutselfeesten, gameworkshops… Je zou bijna vergeten dat het om boeken en lezen gaat.

Tips

Geen idee welk kinderboek je moet kopen tijdens de Kinderboekenweek? Hier een aantal tips.

Feest

In het thema.

  • Boer Boris wil geen feest! / Ted van Lieshout & Philip Hopman
  • Een vreemd feestje / Bette Westera
  • Altijd feest : samen de feesten van het jaar vieren / Hans Kuyper & Janny van der Molen
  • Feest voor de machines / Edward van de Vendel & Liesbeth De Stercke
  • Fabians feest / Marit Törnqvist

Goedkoop

Koop twee van deze boeken en je krijgt het Kinderboekenweekgeschenk op de koop toe!

  • Fabians feest / Marit Törnqvist
  • Agent en Boef en het boefvangfeest / Tjibbe Veldkamp & Kees de Boer
  • Feestbeesten in de klas / Vivian den Hollander & Dagmar Stam
  • Kolletje en het grote pannenkoekenfeest / Pieter Feller & Natascha Stenvert
  • De weg van de krijger / Chris Bradford

Prijsboeken

Boeken die dit jaar een prijs hebben gewonnen.

  • Het raadsel van alles wat leeft en de stinksokken van Cor Grootjes uit Driel / Jan Paul Schutten & Floor Rieder
  • Mijn bijzonder rare week met Tess / Anna Woltz
  • Spinder / Simon van der Geest
  • ABC Dragt : de werelden van Tonke Dragt / Joukje Akveld & Annemarie Terhell
  • Groter dan een droom / Jef Aerts & Marit Törnqvist

Verzamelaars

Lekker dikke boeken met veel gedichten, sprookjes of verhalen.

  • Sprookjes en verhalen / Hans Christian Andersen & Jan Jutte
  • Was ik zee : de mooiste liedjes en gedichten voor kinderen van 6 tot 18 jaar / Karel Eykman & Sylvia Weve
  • Het rijmt : veel versjes & liedjes 1984-2014 / Ted van Lieshout
  • De hele Steenstraat / Elizabeth Honey
  • Bij Uil thuis en andere verhalen / Arnold Lobel

Week

De Kinderboekenweek duurt steeds langer. Dit jaar is het Kinderboekenweek van 1 tot en met 12 oktober. 12 dagen, dat is veel meer dan een week en ook meer dan de 10 dagen waar het CPNB het over heeft. Tot en met 2011 duurde de Kinderboekenweek 11 dagen, sinds 2012 hoort ook de zondag er nog bij. Als dat zo doorgaat hebben we in de 22e eeuw een Kinderboekenweek die een maand duurt!

Zie ook: Kinderboekenmaand

Zestig

Dit jaar is het de zestigste keer dat de Kinderboekenweek gehouden wordt. Reden voor een feest!

Zie ook: Bestseller 60 | Kinderboekenweekgeschenk

Ziek

Kinderboekenschrijvers zijn gevoelige mensen, die hele dagen in hun eentje op een zolderkamer of tuinhuis zitten te schrijven. Tijdens de Kinderboekenweek zijn ze bijna twee weken van huis. Ze gaan naar het Kinderboekenbal, bezoeken basisscholen, bibliotheken en boekwinkels en reizen daar vaak met de trein naar toe. Dat alleen al is erg vermoeiend, maar ze komen ook nog eens in contact met honderden kinderen en er zijn er altijd wel een paar die iets onder de leden hebben. Dus aan het eind van de Kinderboekenweek zijn de schrijvers ziek en leven ze op paracetamol. Gelukkig hebben ze daarna weer een jaar om te herstellen. Tot de volgende Kinderboekenweek.