Welke boeken zijn er over soldaten?

Er zijn niet zo heel veel boeken over soldaten en dat is niet zo vreemd. Soldaten worden opgeleid om te doden en dat is een zwaar onderwerp. Ook zijn soldaten vaak 18 jaar of ouder, wat identificatie door jongere kinderen lastig maakt. Vandaar dat de boeken die er zijn, vooral voor de oudste groep zijn geschreven: jongeren vanaf een jaar of 14.

De boeken over soldaten die ik kon vinden vallen ruwweg in vier categorieën. Wat opvalt is dat ongeveer de helft van de titels geschreven is door Vlamingen.

1. Romeinse soldaten
Rosemary Sutcliff schreef hier een paar boeken over:

• De adelaar van het Negende
• De zilveren tak
• Een krans van eikebladeren
• De omweg naar de keizer

2. Eerste Wereldoorlog
Met daarbij een paar hoofdpersonen die jonger zijn dan 18.

• Age 14 / Geert Spillebeen
• Kiplings keuze / Geert Spillebeen
• Soldaat Peaceful / Michael Morpurgo
• Voetballen of vechten? / Herman van Campenhout
• Het meisje en de soldaat / Aline Sax

3. Tweede Wereldoorlog

• Mist over het strand / Aline Sax
• Geen stap terug / Aline Sax
• De hond van Roosevelt / Aline Sax
• Zout van de zee / Rita Sepetys
• In de voorste linie / Michael Grant

4. Kindsoldaten
Die zijn – de naam zegt het al – jonger dan 18.

• Als de olifanten vechten / Dirk Bracke
• De stille soldaat / Herman van Campenhout
• Mijn zwarte ziel / Vrank Post
• Ramiro, kindsoldaat / Ineke Holtwijk
• Moordjongens / Ginny Mooy
• Meegenomen / Yvonne Vlugt

5. Overig
Twee boeken vallen niet in deze categorieën:

• De vergeten strijd van ’45-’50 / Bert Wiersema (over een soldaat in Nederlands-Indië)
• Soldaat / Valérie Zanetti (over een vrouwelijke soldaat in het Israëlische leger, rond 1990)

In de voorste linie
De meest recente titel in deze lijst is het boek van Michael Grant. Dat onderscheidt zich van de meeste andere boeken doordat de hoofdpersonen vrouwen zijn, die meevechten in de Tweede Wereldoorlog. Het doet daardoor denken aan Code Name Verity, van Elizabeth Wein. Dat boek gaat over vrouwen bij Amerikaanse luchtmacht in de Tweede Wereldoorlog. In zijn bibliografie verwijst hij zelf ook naar dit boek.

Vrouwen in het leger, dat voegt nog een extra dimensie toe. Want ze werden door maar weinigen geaccepteerd. En de Afro-Amerikaanse Frangie al helemaal niet (het woord Afro-Amerikaans bestond toen natuurlijk nog niet). Maar Rio, Frangie en Rainy laten zien dat ze hun mannetje staan.

Het boek komt wat langzaam op gang. Het laat eerst zien wat de drie hoofdpersonen motiveerde om zich aan te melden voor het leger. Het zijn drie heel verschillende jonge vrouwen, uit verschillende delen van Amerika, met verschillende beweegredenen. Daarna gaat het over hun training. Pas ergens halverwege het boek gaan ze richting Europa. Hun eerste gevecht leveren ze in Noord-Afrika, in 1943.

In zijn vorige boeken, en met name in de Gone-reeks, heeft Michael Grant al laten zien dat hij gruwelijkheden niet schuwt. En dus zijn er doden en zwaargewonden, die soms gedetailleerd beschreven worden.

Na dat eerste gevecht wordt duidelijk dat er meer te vertellen valt. Vanaf het begin van het boek zijn er intermezzo’s vanuit een Duits evacuatieziekenhuis in april 1945. En daar zijn de gebeurtenissen nog lang niet aangekomen. Er komt dus een vervolg. Dat is wat teleurstellend voor degenen die er bij het begin van het boek vanuit gingen dat aan het eind onthuld zou worden wie de intermezzo’s schrijft en hoe ze in dat ziekenhuis terecht is gekomen. Maar ook verheugend, want het boek smaakt naar meer.