Ik houd erg van Mary Poppins. Van de film, maar nog meer van het boek. Ik herlees het ongeveer elke tien jaar een keer. Met veel plezier, want vooral in het boek is Mary een kindermeisje naar mijn hart: geheimzinnig, ijdel, een beetje bits en stiekem erg aardig. Al zal ze dat laatste nooit toegeven.
Wat ze ook niet zal toegeven, is dat ze aan het verouderen was. De Nederlandse vertaling van A.C. Tholema stamt uit 1951. En het verhaal Een slechte dinsdag deed al een tijdje mijn tenen krommen. Er komen een eskimo, neger, chinees en indiaan in voor, die op stereotype wijze beschreven worden. Ik was dan ook benieuwd naar de nieuwe vertaling door Tiny Fisscher. Ik vergeleek de nieuwe vertaling (de 12e, geheel herziene druk uit 2018) met de 11e druk uit 2011 en de 7e druk uit 1979. De versie uit 2011 is gebaseerd op de herdruk uit 2002, waarin de originele vertaling bewerkt is door Mariska Hammerstein.
De 7e druk is net als het Engelse origineel geïllustreerd door Mary Shepard; de 11e druk door Els van Egeraat en de 12e door Geertje Aalders.
Namen
In 1979 heette Mary nog Maria. De kinderen heetten Jannie, Michiel, Marc en Barbara Bank. Volgens mij was het vroeger normaler om namen te vernederlandsen. In de 11e druk (en waarschijnlijk al eerder) heet de hoofdpersoon Mary, maar de andere namen zijn niet aangepast. Wel in de 12e druk: daar heten ze Jane, Michael, John en Barbara Banks. Net als in het Engelse origineel.
Taalgebruik
In de oude druk was het taalgebruik wat verouderd (fragment uit het tweede hoofdstuk, De uitgaansdag):
“Allemachies!” zei Maria Poppins. Dat zei ze altijd, als ze iets prettig vond.
“Jandoppie!” zei de lucifersman. En dat was zijn speciale uitdrukking.
“Wilt u geen plaats nemen, m’vrouw?” vroeg een stem, en ze draaiden zich om en zagen een lange man in een zwarte jas uit het bos komen, met een servet over zijn arm.
In de 11e druk is dat al iets aangepast:
‘Allemachies!’ zei Mary Poppins. Dat zei ze altijd, als ze iets prettig vond.
‘Jandoppie!’ zei de lucifersman. En dat was zijn speciale uitdrukking.
‘Wilt u niet plaatsnemen, mevrouw?’ vroeg iemand opeens. Toen ze zich omdraaiden, zagen ze een lange man in een zwarte jas met een servet over zijn arm uit het bos komen.
De nieuwe vertaling is behoorlijk anders:
‘Krijg nou wat!’ zei Mary Poppins.
‘Verhip!’ zei Bert.
‘Gaat u zitten, mevroi,’ klonk plotseling een zeer deftige stem. Ze draaiden zich om en zagen een lange man in een statig zwart pak uit het bos komen, een wit servet over zijn arm gevouwen.
Deze voorbeelden laat zien dat de nieuwe vertaling flink afwijkt van de oorspronkelijke. Het leest allemaal iets lekkerder. Het taalgebruik is nog steeds een beetje ouderwets, met woorden die nu niet meer gebruikt worden. Dat is niet erg: het boek speelt ergens aan het begin van de vorige eeuw en dat mag je best merken. Het moet alleen niet oubollig worden, zoals dat in oudere drukken het geval was.
Een slechte dinsdag
In de nieuwe vertaling heet dit hoofdstuk Stoute dinsdag. Het verhaal wijkt flink af van het verhaal in eerdere drukken. Mary, Jane en Michael ontmoeten geen mensen meer, maar dieren: een ijsbeer, een blauwe ara, een panda en een dolfijn. De vertaler baseerde zich hierbij op een door de auteur aangepaste versie van haar originele verhaal.
Tot slot
Let ook op de illustraties van knipkunstenaar Geertje Aalders. Haar paginagrote illustraties in zwart-wit zijn erg mooi. Maar het omslag in kleur steelt de show.
Met deze nieuwe editie, met een nieuwe vertaling en nieuwe illustraties, kan Mary Poppins weer een hele tijd vooruit.
Kjoek? 